Con cái là món quà vô giá mà tạo hóa dành cho cha mẹ. Luật Hôn nhân và Gia đình đã quy định các nghĩa vụ và quyền nhân thân của cha mẹ đối với con cái. Cùng tìm hiểu các nghĩa vụ và quyền nhân thân trong bài viết dưới đây.
Khái niệm nghĩa vụ và quyền nhân thân của cha mẹ và con
Nghĩa vụ và quyền nhân thân giữa cha mẹ và con là các lợi ích tinh thần, tình yêu thương gắn bó giữa cha mẹ và con trên cơ sở của yếu tố tình cảm, trạng thái huyết thống và các quyền công dân, không mang nội dung kinh tế, không định giá được bằng tiền và cũng không thể chuyển giao cho người khác. Nghĩa vụ và quyền nhân thân của cha mẹ và con được pháp luật bảo hộ.
Đặc điểm nghĩa vụ và quyền nhân thân của cha mẹ và con
Thứ nhất, nghĩa vụ và quyền nhân thân của cha mẹ và con mang tính chất phi tài sản bởi đối tượng của quyền và nghĩa vụ nhân thân của cha mẹ và con không biểu hiện bằng vật chất, tiền bạc và mang giá trị tinh thần.
Thứ hai, nghĩa vụ và quyền nhân thân của cha mẹ và con gắn liền với một chủ thể nhất định và không thể chuyển giao cho người khác
Thứ ba, quyền của con chính là nghĩa vụ của cha mẹ và quyền của cha mẹ là nghĩa vụ của con, tạo ra mối quan hệ gắn bó giữa hai chủ thể.
Ý nghĩa của pháp luật điều chỉnh nghĩa vụ và nhân thân của cha mẹ và con
Thứ nhất, pháp luật điều chỉnh quyền và nghĩa vụ nhân thân của cha mẹ và con nhằm hướng tới bảo vệ trẻ em
Thứ hai, pháp luật điều chỉnh quyền và nghĩa vụ nhân thân của cha mẹ và con là thể hiện tính công bằng, dân chủ nhân đạo của pháp luật xã hội chủ nghĩa.
Thứ ba, pháp luật điều chỉnh quyền và nghĩa vụ nhân thân của cha mẹ và con thể hiện bảo vệ các giá trị nhân văn và bản sắc văn hóa dân tộc
Nội dung các nghĩa vụ và quyền nhân thân của cha mẹ và con, của con đối với cha mẹ
Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ yêu thương, tôn trọng, chăm sóc, giáo dục con, tạo điều kiện cho con được học tập
Theo quy định tại Khoản 1 ĐIều 71 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì cha, mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau , cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
Theo đó thì con có quyền được cha mẹ thương yêu, tôn trọng, thực hiện các quyền, lợi ích hợp pháp về nhân thân và tài sản theo quy định của pháp luật. Con có quyền được học tập, giáo dục và được phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ và đạo đức ( khoản 1 Điều 70).
Con có quyền và nghĩa vụ trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo với cha mẹ
Con có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình ( Khoản 2 Điều 70 Luật HÔn nhân và gia đình năm 2014), đây không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là sự hoàn thiện về nhân cách, đạo đức của người con.
Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật ( khoản 2 Điều 71 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014). Việc chăm sóc cha mẹ là chăm lo về cả thể chất và tinh thần của cha mẹ thể hiện qua việc như thường xuyên chăm lo sức khỏe cho cha mẹ, quan tâm về tâm tư, tình cảm cho cha mẹ,…
Quyền đại diện giữa cha mẹ và con
Theo quy định tại Điều 73 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì cha mẹ là người đại diện theo pháp luật của con chưa thành niên, con đã thành niên, mất năng lực hành vi dân sự, trừ trường hợp con có người khác làm giám hộ hoặc có người khác đại diện theo phấp luật. Đây là quyền nhân thân của cha mẹ đối với con.
Cha mẹ chịu trách nhiệm liên đới về việc thực hiện giao dịch liên quan đến tài sản của con theo quy định của Luật Hôn nhân gia đình và Bộ Luật dân sự. Cha mẹ chỉ là người đại diện cho con khi có đủ điều kiện theo quy định của Bộ Luật dân sự.
Đồng thời, con cũng là người giám hộ đương nhiên cho cha, mẹ trong trường hợp một bên cha hoặc mẹ mất năng lực hành vi dân sự mà bên mẹ hoặc cha còn lại không còn hoặc không đủ điều kiện để làm người giám hộ cho chồng hoặc vợ mình, với tư cách là người giám hộ cho cha, mẹ, đại diện cho cha, mẹ thì con có nghĩa vụ chăm sóc, bảo đảm việc điều trị cho cha, mẹ; đại diện cho cha, mẹ trong các giao dịch dân sự, quản lý tài sản của cha, mẹ; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cha, mẹ.
Tìm hiểu thêm: Chồng có thể nhận con của vợ làm con nuôi không?
Nghĩa vụ và quyền của cha mẹ đối với con khi ly hôn
Theo quy định tại các Điều từ 81 đến 84 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền , nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của luật này, pháp luật dân sự và các bộ luật khác liên quan.
Do cha, mẹ không sống chung với nhau nên phải thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên cha, mẹ sau khi ly hôn đối với con, trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con, xem xét nguyện vọng con từ đủ 07 tuổi trờ lên, trường hợp con dưới 36 tháng tuổi thì được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không có đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dương con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác. Có thể thay đổi người trực tiếp nuôi con nếu cha mẹ có thỏa thuận và phù hợp với lợi ích của con.
Cha mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên
Theo quy định tại Điều 85 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì cha mẹ có thể bị Tòa án hạn chế một số quyền đối với con chưa thành niên trong trường hợp:
- Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;
- Phá tán tài sản của con;
- Có lối sống đồi trụy;
- Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.
Tòa án căn cứ vào mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm và hậu quả gây ra cho con mà quyết định không cho cha, mẹ trông nom, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn từ 01 -05 năm( có thể được xem xét rút ngắn).
Trong trường hợp cha hoặc mẹ bị Tòa án hạn chế quyền đối với con chưa thành niên thì người cha, mẹ còn lại thực hiện quyền trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con và đại diện theo pháp luật cho con.
Trên đây là hướng dẫn của Luật Hà Sơn Bình về nghĩa vụ và quyền nhân thân của cha mẹ và con. Nếu có vướng mắc hoặc cần thêm thông tin tư vấn luật hôn nhân gia đình xin vui lòng liên hệ hotline 1900.6193 để được hỗ trợ.
—————————
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Địa chỉ: Số 68 Bắc Sơn (Km20+500), TDP Bắc Sơn, Thị trấn Chúc Sơn, Chương Mỹ, Hà Nội.
VP: Số 22, ngõ 20, Nguỵ Như Kom Tum, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.
Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900.6193
Email: hasonbinhlawfirm@gmail.com
